Lexiko edo hiztegiari dagokion atala osatzerakoan, hainbat
puntu hartu ditugu kontuan. Hitz multzo honetan ez dira lanbide
edo jarduera zehatz bati loturiko hitzak sartu; hau da, lanbide
edo ofizio zehatz bati atxekitako hitzik ez du topatuko irakurleak,
azken batean ez baita lan etnografiko bat. Bestalde, gaztelaniatik
jasotako hitz batzuk sartu ditugu, hizkeran sustraitu direlakoan.
Hein batean, eguneroko hizketaldian erabiltzen diren hitzen
bildumatxo bat da honakoa, erabiltzen diren hitz guztiak agertu
ez arren. Bestalde, zenbait esapide, esamolde eta onomatopeia
ere tartekatu ditut. Elkarrizketetan jasotako hainbat esaldi,
esaera, espresio... bildu ditut, bitxikeria modura.
Orokorrean ez dut hitzaren esanahirik eman, bere testuingurua
baizik. Dena dela, testuinguruarekin nahikoa ez dela iruditu
zaidanean, itzulpena eman dut. Horrez gain, zenbait hitzetan
ageri diren sinonimo eta aldaerak testuetatik hartutakoak
dira.
K
Kaka ale: "...ola kaka alea
luxekea dek, ta bestea kanika bezela..."
Kalentura: "...ola beatz puntta
kendu zioen eta eon tzan kalenturakin da..."
Kandelak inda!: (sin) izoztuta. "...Eta
soiñeko barrenak? kandelak inda!..."
Kandela argi: "...kandela argiya
eote zan ordun faolan eta artu faola ori tta bagiñuzen..."
Kandilla: "...beandu antzen da
arkumak eta zea, romanakin da pixatzen zan garaiyan da, ijitoa
beti ola, beeti gora ta zea, eskukin kandillakin da
ari beira zeon bittarten beti beeti goora, sekula romania
geldi eon ezinda..."
Kanpolana: "...esnia partittu ta
kanpon, kanpolana, kanpolana gizonezko bezela..."
Kaatxo: "... ganauai jartze zako
kaatxo kentzeko..."
Karburo ontzi: "...ta geo zeakiñ
e bai... karburo ontzikiñe... or biden illuna eoten
tzan..."
Kardau: "...nik amen illek garbittu,
amen Ainhoak zea, illia jo... eta or Marik kardau ta..."
Karril: "...bokailloko garaya zan,
beatzittan bokailooa jate gendun, geau giñan da, enitzan kontuatu,
karrillea kamilla ateata an da..."
Kaskara joku: "...kaskara
jokua, soka tira eta dantzarik e urtero..."
Kastau: "...Bein kastau
ezkio, armazoia zela egurra izete zan, eta zea jardunen jardunen
kastau itte zan, ordun, etzeukan, bueno arreglua arreglua
zeoze, partxe bota, eskiña bateti aste zanen, zeoze partxia
baiña... etzon e etzon e oso, denbora gutxiko areglua isete
zan aura..."
Katillu: "...amak eukitze
zittun zazpi katillu esne igual bakoitzantzako, lurrezko
katillu batzuk izaten
tzian len, aundik..."
Katxarro: "...gariya ebaitzia ba
segekiñ... eta ittaiakiñ e baitta... eskun sartze zendun katxarrotxo
bat egurrezkua ta..."
Kazuela: "...geo salda, saldatsu
jarri ta salda arekiñ zopia... aparte artu saldia kazuelan
pixkaat zapalduta zean, eta oso gozua izaten tzan, baño gozua..."
Ke: "...ja ta garokin su eman ta
keya zeriola baserritarrak kanpoa zeen bittarten..."
Kikildu: (sin) txepeldu.
Kipola: "... kipolak e baitta
ola luzetzen dianen ia... ori ebitatzeati zan..."
Kiñu: (ald) keiñu. "...ola keiñuz
esplikazioik eman be..." / "...bai, bai lengo kiñue
dek..."
Kokote: "...bai! Berrize zuen aittak
eukoik kokote earra!..."
Komeni (izan): "...aek aittu,
komeni bazako eingo ik..."
Komeri: "...ertetze zon aek eta atzeti
danak... baño aekiñe makiña komeri ein gendun guk!..."
Koneju: "...merkaua re Zumaran jaiyetan
eitten tzan ta seose eukitze son saltzeko, ollaskok, eo arrautzak,
eo konejuk..."
Konpondu: "...se ordutako konponduko
desue lurra? Ba eingo deu lekaio bat..."
Kontestau: "...nik enon esautu
ura errosaioa errezatzen, ta gue etxen amona zanak lenengo,
geo amak... ez aittak ez... aittak kontestau bai baiña
beak errezau ez..."
Kontu etaizak: "... leña barrun kee
arten, konta etaizak i..." / "...
baña kontu etaizak zela zeon ura illunabarren jun bear
ara, antxe kilo bat o beste..."
Konturau: "...konturau zanen
Xipri ori, batenbat zetorrela, jo ta Larreako artasoron beeti
goora..."
Koñau: "...gure koñauk gaztaiña
zar bat bazeukian..."
Kontzientzikoa izan: "... gison jatorra
san da iiñ ona beti, iiñ ona da gaiña kontzientziko
gison zan..."
Kordio jole: "...eta gero kordio
jolia re etortze uan..."
Korriente: "...aber zenbat urte
eletrifikazioa ipiñi zuela korrientekiñ..."
Koska: "...zezenai segika asi...
krixton elurra e au... olako koskekiñ... ta erak nekau
itte zian..."
Koskortu: "...pixkaat e koskortu
ezkeo aiyakiñ azten tzian umek!..."
Koxkabillo: "...Santa Barbaan aitze
zan eundoko koxkabillotxa..."
Koxkor: (ald.) koskor. "...baatza
asuntoa oso koxkorra eoten tzan len, ardi zarran buzkantza
jateko azamatzuk eta porrumatzuk, oso gutxi..."
Kukill: (sin) txepel.
Kutxillo: "...geo narrua kendu
kutxillokiñ..."
Kuutze: "...Izaazpiko kuutzia
inaugurau zanen, Izaazpiko kuutzia len kuutze xaar xaar bat
zan..."
Kuxkur
kuxkur (ein):"... ta an ipinte genduzen
ta geo urrungo eunen, geo eote zian kuxkur
kuxkur einda... geo sartze genduzen da ba etortze zian
bean onea, ankek bee neurrira ekartze zittun..."