Urretxu eta
 Zumarragako Euskara 
Hitzaurrea
Sarrera
Metodologia

 

 Atalak
Fonetika-Fonologia
Azentua
Izenaren Morfologia
Aditzaren Morfologia
Sintaxia
Lexikoa

 

 Dokumentuak
Elkarrizketak
Argazkiak
Bibliografia

 

 Lexikoa

 

Lexiko edo hiztegiari dagokion atala osatzerakoan, hainbat puntu hartu ditugu kontuan. Hitz multzo honetan ez dira lanbide edo jarduera zehatz bati loturiko hitzak sartu; hau da, lanbide edo ofizio zehatz bati atxekitako hitzik ez du topatuko irakurleak, azken batean ez baita lan etnografiko bat. Bestalde, gaztelaniatik jasotako hitz batzuk sartu ditugu, hizkeran sustraitu direlakoan. Hein batean, eguneroko hizketaldian erabiltzen diren hitzen bildumatxo bat da honakoa, erabiltzen diren hitz guztiak agertu ez arren. Bestalde, zenbait esapide, esamolde eta onomatopeia ere tartekatu ditut. Elkarrizketetan jasotako hainbat esaldi, esaera, espresio... bildu ditut, bitxikeria modura.

Orokorrean ez dut hitzaren esanahirik eman, bere testuingurua baizik. Dena dela, testuinguruarekin nahikoa ez dela iruditu zaidanean, itzulpena eman dut. Horrez gain, zenbait hitzetan ageri diren sinonimo eta aldaerak testuetatik hartutakoak dira.

 


A | B | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | S | T | TX | U | X | Z



 Hiztegia

G

Gaitz (egin): "...baba zopa, da babak, ta geo olako txoixo pusketa txiki bat, urdaya berdin, gaitz itteko moun eztala..."

 

Gaitzizen: "...atsalden erromeiya eitteko Akoittiti etortze uan bata patatanekua, beste eztait... danak gaitzizenak zien orko soñujolek..."

 

Galant: "...estazioti pasakalle mundiala... bai ba estaziora ertetze zienbeorrakin... zaldi galantak eta..."

 

Galburu: "...txakurrak atzetik segitta ta iyo san galburua gora...ta txakurra beeti saunkaz, ta katua goittik..."

 

Galdara: "...asarrau ta alde in men tzon eta jun etxea galdaran men tzeuzkan artazopak, artokiñ eindako zopak..."

 

Galdu: "...txerriya iltzeko re bai... bueno ikiagarrizko aldia zeoan... arrak itte zitzakon urdaiazpikoi ta askoz errezao... ilberrin ill ezkeo arrak eitte zitzakon askoz azkarrao... galdu itten tzan askoz... askoz obeto kuratzen tzan e ilberan ill ezkeo txerriya..."

 

Galdu xamartuta eon: "... Tolosan astelenetan ... da geo Azpeittin eitten tzan e illen beiñ ... oindio segitze o orrek, segitze o Tolosakoa re galdu xamartuta eongo a..."

 

Galtza: "...geo ardiñ illekiñ amak itte zittun... txabilla bat isete son... txabilla esate zitzakon aekiñ itte zittun e... ardiñ e... illeekiñ sokak abarkantzako eta galtzak e bai..."

 

Ganbara: "...emen ganbaran, tejabanan, or tejabana aundiya ein tzan ordun..."

 

Ganbelu: (sin.) Mozolo.

 

Gañekalde: "...eta gu andi etorteako neska ta mutill kuadrillan torte giñan eta etxen gañekalden lizar bat... oñ e badea ta ordun e bazeen..."

 

Gantxarrai: "...artze uan e platerea arrautzekiñ baatzuizopia, ta urdayan gantxarraiya re bai sartze zitzakoan..."

 

Garo: "...artu burdie ta mendira garota..."

 

Gar: "...ola prasa sentua baño obe da egur meiya, sartu meiyak eta garretan, garrakiñ talua altxatzen da..."

 

Garraxi: "...aste zan aaiiii! Ikaragarrizko garraxi... aaztu zait izena, nola zon izena..."

 

Garbantzu: "...bai ta geo jaiyetan ba oixe, garbantzua, garbantzu aragikiñ zeatze zan da, salda orren zopia ta gero aragi eosia tomatekin o piparrakiñ jarri, eta kitto..."

 

Gaubela: "...gelditze giñan gaubelan bezela, gelditze giñan iru bat eo ola gelditze giñan ildakon etxen..."

 

Gauza ez:"... aek bazekiñ mutikokiñ ze pasatze zan, geu gauza ez, gu txiki ta astoi arre aitteko bai baño,..."

 

Gatzagi: "...lenao ardiña ekartze genduan, arkumena, arkumen gatzagiya, ori arkumen estomaua eo izate ek..."

 

Gaztai: "...bai guk gaztaiak ein da gazura erreka bota, ta errekia or goitti beera nola pastasen tzan..."

 

Gaztalontzi: "...gaztalontzitta eskuz ipiñi mamiya ola estutu eskuz... ura ertetzen dio beeti..."

 

Gazur: "...bai guk gaztaiak ein da gazura erreka bota, ta errekia or goitti beera nola pasatzen tzan..."

 

Gelaatz: "...ta geo urrungo euneako sekatzen ipinte genduzen e beeko gelaatza esate gendiun..."

 

Gertu: "...eta emengo sea ori, mutill ori, jun emen tzan ba gertura ta, zemat ta gerturago eta aitze men tzantxapla! txapla! txapla!..."

 

Giltz: 1"...bai sekatze zanen e naikua ximela geatze uan e... ta gero beti arrapatze zian ba giltzamat o zeoze ta gero pomp! Eta fuera..."; 2. "...guk eamate genduan goizen beorra ara ta geo aatsalden torerotako giltzia artesa eamate genduan..."

 

Gixajo: "...gauza asko esate zuen ordun, gu umek giñan, gauza asko ta beintzat ua, arek an gizona gixajoa zeukan..."

 

Gizonezko: "...esnia partittu ta kanpon, kanpolana, kanpolana gizonezko bezela..."

 

Goante: "...etxen ama zanak eindako goante artillezko goantek, baño otzak amorratzen ni Leazpira... mekauen pasatze nittuan otzak..."

 

Goarnau: "...oaiñ aima goarnau re etzan eiten ardiya ordun..."

 

Gora bera: "...Eske, len etzeon ezkontzeik, josten ezpazekizun o koziñan!, zian ba, eskontzeko emakumen jakin bar tzon etxeko goraberia..."

 

Goortu: (uya)"... Ez, ez, ez geo, oin negun izotza itten tzon bakoitzen, uya goortu itten tzan, bixtan nola zijon... ba ordun jute giñan lastazaua artu ta..."

 

Gorde: "...erittuta jun da erbiya arrapauta euki aek gordeta euki, ta tonto planta ori izango zon..."

 

Gordiñ: "...ni etzekiat, ez kiñituan jaten zean da, biñagria ta ori ba gaiña oliyo gordiñik eta ba iruitze zakun ba ni etzekia pa, etzala janari normala..."

 

Gozau: "...eta esa men tzion Eskioko apaizak ori bere kontzientzira, ondo eoten bazan gozauko zala, baño iltzen bazan..."

"...pleura gosatzeko ordun bai eitten tzan mermen belarrakiñ..."

 

Gusto: "...ilberan ill ezkeo ezta guston arrastoik e! Ta bestela krixton usaiya eukitzen do..."

 

Goatu: "...Martitta baño pixkat onutzago... errotari ona zan ura re, errota ona, ta antxe ni goatze naiz sea, Saninaxio besperan bi Anaya jun giñan..."

 

Guntzurrun: "...momentu ortan e gibela izate uan lenengo aprobetxatzen tzana, gibela ta guntzurrunak, eo ola..."

 

Guri: "...iru aizpa zian guri-guri ta oso neska edarrak..." / "...gazura ona zan ba izatez guriya eoteko..."

 

 

 

Gora
 
 



Zintzo-Mintzo Euskaltzale Elkartea

Labeaga 12, behea.
20700 Urretxu (Gipuzkoa - Euskal Herria)
.
Telefonoa: (+34) 943036474