Urretxuko Eguneko Zentroko psikologoa den Monica Esnalek helarazi dizkigu dementzia duten pertson abatekin berrogeialdia pasatzeko ondorengo gomendio eta aholkuak helarazi dizkigu.
Une zaila da bizitzea tokatzen ari zaiguna, are gehiago dementziaren bat duen senideren batekin bizi bagara. Konfinamenduaren eta orain arte egiten zituen errutinekin hautsi behar izatearen eragina oso kaltegarria izan daiteke zenbait gomendio jarraitzen ez badira.
Hona hemen aholku batzuk:
- Funtsezkoa da pertsona ingurune positibo batean egotea; saihestu egin behar da etengabe arduratuta eta lasai sentitzea. Ezinegona transmititzea lortzen ez badugu, astintzea edo gaizki sentitzea lor dezakegu.
- Egoera berriaren zergatia argi, erraz eta zehatz azalduko diogu. Azalpenetan gehiegi sartu gabe. Komunikabideen azalpena mugatuko dugu, beharrezkoa ez den informazioaren gehiegizko esposizioa saihesteko.
- Oso garrantzitsua da orain arte garatzen zituen errutinak ahal den neurrian mantentzea. Orain arte etxetik kanpo egiten banituen jarduerak, Eguneko Zentroetara joaten bazen, etab., etxeko jarduerak egokitzen saiatuko gara.
- Estimulazio kognitiboko jarduerak egin behar dira, bat-bateko narriadura kognitiboa saihesteko; horretarako, hainbat jarduera egin daitezke;
- Idazketa, kalkulua, letra-zopak, aldeak bilatzea, erosketa-zerrendak buruz ikastea, atsotitzak, abestiak gogoratzea, gaztea zenean bizitza nolakoa zen gogoratzea, karta-jokoak, bingoa, mandalak margotzea … Urola Garaia mende bat iruditan liburuaz baliatu gaitezke, herrietako, lehen zeuden industriako … pertsona esanguratsuak gogoratzeko, ziur aski, iraganeko bizitza gogoratzeko.
- Musikak funtsezko rola du pertsonen egoera afektiboa hobetzeko, gaixotasunaren fase aurreratuenetan ere lortzen baitute haientzat esanguratsua izan zen melodia edo abesti jakin batera konektatzea. Aukera ona da haien garaiko musika eta kantuak jartzea; gaur egun, oso erraza da Interneten aurkitzea.
- Irudimena garrantzitsua da.
- Garrantzitsua da haiei orientazioa ematea ere, baldin eta guri denboraren nozioa joaten bazaigu eguneroko errutinarekin apurtzean, haiei askoz gehiago eragiten badie. Orientatuta egoteak segurtasuna ematen die, eta nolabaiteko kontrola haien bizitzaren gainean.
- Etxeko eguneroko lanen baten erantzule egin ditzakegu, dementziaren estadioaren arabera; arropa tolestu, mahaia jarri, etxea garbitu, landareak zaindu …
- Ariketa fisikoaren garrantzia azpimarratzekoa da, egoera fisikoari eusteko eta eman daitekeen agitazioa saihesteko, egun osoa ezer egin gabe eserita egon ondoren. Korridorean paseotxoak egin daitezke, gimnasiako taula errazak egin daitezke edo jolasak ere egin daitezke, hala nola, kaxa batean pilotak piztea, baloi bat edo globo bat pasatzea … dena modu seguruan erorketak saihesteko (eserita egin ditzakegu).
Hauek dira kontuan har daitezkeen gomendio batzuk, gero pertsona bakoitza mundu bat da eta batzuekin errazagoa izango da horiek gauzatzea beste batzuekin baino. Izan behar duguna da pazientzia infinitua, maitasun handia, errespetua eta konfiantza laster normaltasunera itzul gaitezen.